De laatste weken krijgt de politie steeds meer meldingen van babbeltrucs door nepagenten. Oplichters bellen naar ouderen en doen zich voor als agenten met als doel om bijvoorbeeld bankgegevens te ontvangen of waardevolle spullen te stelen. Meerdere wijkagenten in eenheid Midden-Nederland waarschuwen daarom hun bewoners en geven tips om meer slachtoffers te voorkomen.
Babbeltrucs zijn op zichzelf een bekend probleem. “Dat mensen zich voordoen als politieagent en daarbij zelfs namen van echte wijkagenten gebruiken, is wel iets nieuws en zorgelijks. Alleen in Utrecht Centrum ontvingen we afgelopen week zeker tien meldingen van met name ouderen”, zegt wijkagent Maarten. “Het erge is dat het vertrouwen van ouderen in de politie hierdoor ook wordt aangetast.”
Wees alert De politie roept op om extra alert te zijn en verdachte situaties direct te melden. We roepen ook op om onderstaande preventietips te delen met ouders, grootouders of andere mensen waarvan u weet dat ze kwetsbaar(der) kunnen zijn voor deze criminelen.
De politie belt nooit om te vragen naar uw pincode of om te achterhalen of u waardevolle spullen in huis hebt.
De politie komt niet langs voor het fotograferen van kostbare eigendommen, of het ophalen van pinpassen en cash geld.
De politie moet altijd politielegitimatiebewijs kunnen tonen. U kunt hiernaar vragen als er iemand voor de deur staat en zich voordoet als politie. Het belangrijkste kenmerk van het bewijs is het hologram. Als de pas beweegt, staat afwisselend het logo van de politie, of het woord ‘politie’.
Meld zo snel mogelijk Als u een oplichter aan de telefoon heeft, geef dan vooral geen informatie over pincodes of waardevolle spullen en bel daarna 0900-8844. Staat er iemand voor de deur die u niet vertrouwt, bel dan 112. Zo hebben we de kans om een oplichter op heterdaad te pakken.
WhatsApp-fraude zorgt voor veel schade: gemiddeld duizenden euro’s per slachtoffer. Oplichters kunnen niet alleen bekenden nadoen in berichten. Ze kunnen ook de stem imiteren en soms het echte WhatsApp-account kapen.
Wat is WhatsApp-fraude?
Criminelen doen zich voor als een bekende van je en vragen met een smoes om geld. Dit doen ze heel geraffineerd. Ze kunnen zelfs zelfs WhatsApp-accounts kapen of stemgeluid van de bekende afspelen.
Oplichting via WhatsApp is een veel voorkomende vorm van online criminaliteit. Het was in 2020 al veel in het nieuws was, maar de Fraudehelpdesk meldde meer dan 8000 gevallen in 2021. Maar ook in 2022 werd er nog duizenden malen melding van gemaakt. WhatsApp-fraude staat ook wel bekend als vriend-in-noodfraude of hulpvraagfraude. Het schadebedrag bedraagt gemiddeld meer dan €2000 per slachtoffer.
Zo herken je WhatsApp-fraude
Een ‘bekende’ stuurt je een appje vanaf een onbekend nummer. De profielfoto kan kloppen. Vaak is het een bericht met de smoes dat hij/zij een nieuw nummer heeft.
Deze ‘bekende’ vraagt je om een rekening voor te schieten.
Er is vaak (veel) haast bij.
De ‘bekende’ wil niet op een andere manier communiceren. Of hij beweert dat dit niet kan, bijvoorbeeld door een kapotte telefoon.
Als je het nieuwe/onbekende nummer belt, kan het zijn dat je de opgenomen of met AI nagemaakte stem van de bekende hoort.
Ga nooit op een betaalverzoek in, ook al vertrouw je deze bekende door en door. Criminelen lezen zich soms zelfs in via social media om personen goed te imiteren: van actuele gebeurtenissen tot gekopieerd taalgebruik en stemfragmenten.
Een voorbeeldgesprek van WhatsApp-fraude zie je bovenaan in de video en lees je op de Fraudehelpdesk. Een oplichter doet zich voor als je zoon of dochter met een betalingsprobleem.
Hoe voorkom je WhatsApp-fraude
Bespreek WhatsApp-fraude met je familie. Spreek af alleen geld over te maken nadat je hebt gebeld.
Vraagt iemand om geld via WhatsApp? Bel die persoon dan op via een nummer uit je eigen adresboek, bij voorkeur via beeldbellen. Hoe goed je diegene ook vertrouwt.
Kun je die persoon niet direct telefonisch bereiken? Maak geen geld over.
Wordt er wel opgenomen bij bellen? Stel het liefst een controlevraag. Criminelen kunnen namelijk de stem van de persoon die je kent waarschijnlijk op internet vinden of met AI imiteren.
Help WhatsApp-fraude te stoppen. Speel mee met de criminelen tot ze je een rekeningnummer of betaallink geven. Maak daarvan schermafbeeldingen en doe aangifte.
WhatsApp-kaping
Criminelen proberen WhatsApp-accounts over te nemen. Zo kunnen ze nog makkelijker bekenden van diegene misleiden. Hoe doen ze dat? Om WhatsApp op een ander apparaat te installeren heb je standaard alleen een verificatiecode nodig. Die ontvang je via sms of voicemail.
De criminelen beginnen met de installatie. Ze proberen de verificatiecode te ontfutselen met de smoes dat die per code ongeluk naar jou is gestuurd. Dat gesprek knopen ze bijvoorbeeld aan als koper op Marktplaats. Een andere kaping-methode is het versturen van de code naar je voicemail. Omdat voicemail vaak niet beveiligd is, kunnen ze die zo afluisteren.
WhatsApp beveiligen tegen hacken
Voorkom het kapen van je WhatsApp-account. Stel tweefactorauthenticatie in en eventueel ook een voicemailwachtwoord. Dan kunnen criminelen niet meer makkelijk je WhatsApp-account overnemen en bekenden oplichten.
Open WhatsApp en tik op Instellingen > Account > Verificatie in 2 stappen > Inschakelen. Kies een code die je niet kunt vergeten, maar die niet te makkelijk te raden is. WhatsApp zal je geregeld om de code vragen, bijvoorbeeld eens per week, zodat je die niet vergeet.
Zet een pincode op je voicemail van je mobiele telefoon die je niet makkelijk kunt raden. Bel je voicemail en beluister het menu.
Toch slachtoffer van WhatsApp-fraude?
Heb je toch geld overgemaakt naar een oplichter? Of heb je de fraudepoging tijdig doorzien? Doe dan het volgende:
Doe aangifte bij de politie. Sinds mei 2020 kan aangifte van WhatsApp-fraude ook online. Dit kan ook bij een poging tot fraude, zonder dat er daadwerkelijk schade is geleden.
Maak schermafbeeldingen van de WhatsApp-gesprekken als bewijs. Maak die snel, want criminelen verwijderen berichten met rekeningnummers of betaallinkjes als je niet betaalt. Zonder deze informatie kan de politie meestal niets.
Pas op recoveryfraude: Na de WhatsApp-fraude proberen dezelfde criminelen je nogmaals op te lichten. Ze doen dan bijvoorbeeld alsof je van je bank zijn (bank spoofing). Ze zeggen verdere schade te willen beperken en daarvoor zou je je geld veilig moeten stellen.
De zogenaamde babbeltruc kent vele vormen. Vooral ouderen zijn het doelwit. Natuurlijk wilt u voorkomen dat u slachtoffer wordt. Daarom geven we u in dit artikel 20 bekende voorbeelden van babbeltrucs. Met eenvoudige tips hoe u de truc kunt herkennen. Zo bent u extra bewust. En kunt u voorkomen dat u geld verliest of inbrekers in huis haalt.
Wat is de Babbeltruc? ‘Babbeltruc’ betekent dat iemand met een smoes uw spullen of geld probeert te stelen. Vaak aan de deur, maar ook wel via de telefoon of op straat. Met name senioren zijn het doelwit omdat die minder weerbaar zijn.
Babbeltrucs aan de deur
“U HEEFT EEN OPENSTAANDE REKENING” Een nepmedewerker van Ziggo, Nuon of een andere maatschappij komt bij u aan de deur. Hij beweert dat u een openstaande rekening heeft. Soms zeggen ze dat u direct (contant) moet betalen. Soms proberen ze binnen te komen om spullen, bijvoorbeeld sieraden of geld, te stelen.
Tip: bedrijven komen nooit aan de deur om rekeningen te innen. Trap hier dus niet in.
“U KRIJGT GELD TERUG” Een nepmedewerker van KPN of een ander bedrijf komt bij u aan de deur. Hij beweert dat u geld terugkrijgt van het bedrijf. U hoeft alleen maar even uw bankrekeningnummer te geven…
Tip: bedrijven komen nooit aan de deur om geld terug te geven. Trap hier dus niet in.
“GRATIS BOSJE BLOEMEN” Iemand belt aan en biedt u een bosje bloemen aan. Zogenaamd van een tuincentrum bij u in de buurt. Soms is het bosje ‘gratis’, soms wordt u gevraagd het te betalen. In beide gevallen proberen ze u af te leiden om geld te stelen.
Tip: winkels en bedrijven komen niet zomaar aan de deur om u bloemen aan te smeren. Weiger het bosje dus altijd. Ook als het gratis is.
“IK BEN VAN DE THUISZORG” Plotseling staat er iemand voor de deur die beweert van de thuiszorg te zijn. Hij of zij komt kijken ‘of het goed met u gaat’. Vaak zijn ze met z’n 2-en. Zodra u ze binnenlaat, leidt de ene u af, terwijl de andere spullen en/of geld steelt.
Tip: thuiszorgmedewerkers komen nooit zonder afspraak bij u langs. Trap er dus niet in. U kunt eventueel om legitimatie vragen. Maar soms vervalsen ze die ook. Ga hier dus niet vanuit.
“WIJ ZIJN UW NIEUWE BUREN” Iemand staat aan uw deur en beweert uw nieuwe buren te zijn. En of hij of zij even binnen mag komen.
Tip: laat nooit zomaar onbekenden binnen. Zeker niet als u alleen bent.
“EVEN IN DE METERKAST KIJKEN” Iemand wil graag even in uw meterkast kijken. Maar zodra u hem binnenlaat, ziet hij zijn kans schoon om spullen mee te nemen.
Tip: energiebedrijven komen alleen op afspraak. Trap er dus niet in.
“ER IS EEN GASLEK” Iemand beweert dat er lekkage in uw huis is. Bijvoorbeeld door slecht weer. Ze willen graag uw huis even controleren.
Tip: een lekkage ontstaat echt niet zomaar. Trap er dus niet in.
“IK COLLECTEER VOOR KWF” Er staat een collectant voor uw deur. Bijvoorbeeld van KWF Kankerbestrijding. Maar u vertrouwt het niet: ‘ik heb nergens gelezen dat er collecte was deze week…’
Tip: als u het niet vertrouwt, geef dan niet. Bel eventueel het goede doel om te vragen of zij die week collecteren. U kunt later altijd nog geld overmaken als het wél een echte collectant was.
“IK BEN VAN DE KAMER VAN KOOPHANDEL” Er staat een duo voor u deur, zogenaamd van de Kamer van Koophandel. Ze willen graag binnenkomen om met u te praten. De ene leidt u af. De andere steelt spullen.
Tip: de KvK staat nooit zomaar voor uw deur. Trap er dus niet in.
“U HEEFT DE POSTCODE LOTERIJ GEWONNEN!” ‘Gefeliciteerd! U heeft de loterij gewonnen!’ 2 personen komen met deze fijne boodschap, en willen graag binnenkomen. De ene leidt u af. De andere steelt spullen.
Tip: als u niet meedoet, klopt het verhaal natuurlijk sowieso niet. En de Postcode Loterij staat nooit zomaar voor uw deur. Tenzij met camera’s en Caroline Tensen of Gaston.
“IK KOM VIA MARKTPLAATS GEKOCHTE SPULLEN OPHALEN” Degene aan de deur beweert spullen van u gekocht te hebben via Marktplaats. Zo proberen ze binnen te komen en dingen te stelen.
Tip: laat u niet overbluffen. Heeft u niets verkocht via Marktplaats? Dan klopt het verhaal sowieso niet. Wél iets verkocht? Vraag dan of ze specifiek kunnen vertellen wát ze dan komen ophalen.
“MAG IK EVEN NAAR UW COMPUTER KIJKEN?” Een man belt aan en vraagt of hij even uw computer mag checken. Hij concludeert al snel dat ‘ie aan vervanging toe is. Voor een klein bedrag regelt hij dat wel even voor u…
Tip: laat zonder afspraak nooit iemand zomaar binnen. Want dan klopt er iets niet.
“IK KOM UW ROOKMELDERS CONTROLEREN” Sinds 1 juli 2022 zijn rookmelders verplicht op elke etage van uw woning. Hier zien criminelen helaas een nieuwe kans: ze bellen aan en beweren uw rookmelders te komen controleren. Ze hebben zelfs een (valse!) identiteitspas. Als ze binnenkomen, proberen ze zo veel mogelijk spullen en geld te stelen.
Tip: de overheid controleert niet op rookmelders. Dus ook niet bij u. Laat deze personen dus niet binnen.
“IK HEB EEN MOOIE CADEAUDOOS VOOR U!” Er komt een postbezorger bij u aan de deur, met een cadeaudoos. De bezorgers ziet er zelfs uit als een werknemer van een bekend postbedrijf. Er is alleen een ‘probleem’: de verzendkosten zijn niet betaald. Ze vragen u 1,50 euro te pinnen aan de deur. Als u dit doet, werkt de betaling niet. De bezorger wil u ‘helpen’. Maar dan wisselt hij uw pas om, waarvan hij de pincode van u heeft afgekeken. Wanneer u merkt dat uw pas omgewisseld is, heeft de crimineel waarschijnlijk al veel geld gepind van uw rekening.
Tip: het komt eigenlijk nooit voor dat u ‘zomaar’ een cadeaudoos krijgt. Dus trap er niet in! Weiger de bezorging.
Babbeltrucs aan de telefoon
“IK BEN VAN MICROSOFT” Degene aan de lijn zegt dat hij van Microsoft is. Vaak spreekt hij u in het Engels toe. Hij beweert dat er een virus op uw computer zit. Als u uw inloggegevens geeft, fikst hij het wel even voor u.
Tip: Microsoft neemt nooit op deze manier contact met u op. Trap er dus niet in. Hang direct op.
“UW PINPAS IS AAN VERVANGING TOE” Er belt iemand, zogenaamd van uw bank. Uw pinpas is aan vervanging toe. En uw pincode. Nog geen minuut later staat er iemand voor de deur: hij wil uw pinpas en pincode. Dan regelt hij het wel even. Vervolgens haalt hij uw bankrekening leeg.
Tip: een bank zal nooit op deze manier uw pinpas vervangen. Trap er dus niet in.
“U MOET DIRECT EEN BELASTINGSCHULD BETALEN” Deze truc richt zich meestal op ondernemers. Iemand doet zich voor als medewerker van de Belastingdienst. Die beweert dat u een belastingschuld hebt en nú moet betalen.
Tip: dit is absoluut nooit de werkwijze van de Belastingdienst. Trap er dus niet in.
Babbeltrucs op straat/bij de supermarkt
“GOEDKOOP GEREEDSCHAP/PANNENSET” Iemand heeft een ‘mooie deal’ voor u. Namelijk een goedkope set gereedschap of pannen. Zo’n mooi aanbod kunt u toch niet laten schieten?
Tip: op straat aangeboden spullen zijn vaak gestolen en/of van zeer slechte kwaliteit. Sla het aanbod dus af.
“GELD VOOR EEN TREINKAARTJE” Iemand spreekt u aan: hij is zijn geld verloren. Of u geld voor hem heeft voor een treinkaartje. Soms komen mensen ook aan de deur met dit verhaal.
Tip: het verhaal is hoogstwaarschijnlijk verzonnen. Trap er dus niet in.
Babbeltruc langs de snelweg
“GELD VOOR BENZINE” Iemand staat stil langs de snelweg en trekt uw aandacht. Zijn benzine is op. Of hij een lift kan krijgen naar het volgende tankstation. Daar aangekomen blijkt hij geen geld te hebben. Kan hij dat van u lenen? Deze truc is extra geniepig omdat hij u borg geeft: sieraden, telefoon of iets anders. Maar let op: dit is allemaal namaakspul.
Tip: wilt u iemand langs de weg helpen en herkent u iets wat hierboven is beschreven? Dan kunt u ervan uitgaan dat het foute boel is. Trap er dan niet in.
Extra tips: legitimatie vragen, oefen-app & filmpjes Legitimatie: als er iemand aan de deur staat, kunt u altijd om legitimatie vragen. Maar let op: pasjes kunnen ook vervalst worden. Staart u zich dus niet blind hierop. Altijd geldt: geen afspraak = verdacht.
Oefen-app: er is een app die verschillende babbeltrucs naspeelt. Zo kunt u oefenen en uzelf er beter tegen wapenen. Meer informatie over deze app.
Filmpjes: Op YouTube vindt u ook veel voorlichting over de babbeltruc. Daarnaast is er een campagne geweest met André van Duin. Die vertelt in 19 seconden hoe het zit met babbeltrucs: bekijk de film.
Aangifte doen Daders van babbeltrucs zijn strafbaar volgens het Nederlandse strafrecht. De straf kan oplopen tot jaren gevangenisstraf. Doe daarom altijd aangifte bij de politie als u onverhoopt toch slachtoffer bent geworden! Zo voorkomt u ook dat anderen slachtoffer worden. Ga naar politie.nl. Daar kunt u melden wat u overkomen is. U kunt natuurlijk ook altijd naar uw plaatselijke politiebureau bellen, of ernaartoe gaan.
